DIỄN VĂN CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG LÊÔ XIV

DÀNH CHO CÁC THAM DỰ VIÊN HỘI NGHỊ

“TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VÀ VIỆC CHĂM SÓC NGÔI NHÀ CHUNG CỦA CHÚNG TA”

Hội trường Công nghị

Thứ Sáu, ngày 5 tháng 12 năm 2025

[Đa phương tiện]

Anh chị em thân mến, chào mừng anh chị em!

Tôi hân hạnh gửi lời chào đến tất cả anh chị em, các thành viên của Quỹ Centesimus Annus Pro Pontifice (Centesimus Annus Pro Pontifice Foundation) và Liên minh Chiến lược các Đại học Nghiên cứu Công giáo (Strategic Alliance of Catholic Research Universities).

Chúng ta gặp nhau nhân dịp công bố công trình nghiên cứu của anh chị em về một chủ đề hết sức quan trọng. Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo đi kèm với những thay đổi nhanh chóng và sâu sắc trong xã hội, vốn tác động đến những chiều kích thiết yếu của con người, như tư duy phản biện, khả năng phân định, việc học hỏi và các mối tương quan liên vị.

Làm thế nào chúng ta có thể bảo đảm rằng sự phát triển của trí tuệ nhân tạo thực sự phục vụ công ích, chứ không chỉ được sử dụng để tích lũy của cải và quyền lực vào tay một số ít người? Đây là một câu hỏi cấp bách, bởi công nghệ này đã và đang có một tác động cụ thể trên đời sống của hàng triệu người, mỗi ngày và ở mọi nơi trên thế giới. Như Học thuyết Xã hội của Giáo Hội nhắc nhở chúng ta, và như điều nổi rõ từ công trình liên ngành mà anh chị em đang thực hiện, việc đối diện với thách đố này đòi hỏi phải đặt ra một câu hỏi còn căn bản hơn nữa: Trong thời khắc lịch sử này, làm người có nghĩa là gì?

Con người được mời gọi trở thành cộng tác viên trong công trình sáng tạo, chứ không phải chỉ là những người tiêu thụ thụ động các nội dung do công nghệ nhân tạo tạo ra. Phẩm giá của chúng ta nằm ở khả năng suy tư, tự do chọn lựa, yêu thương vô điều kiện và bước vào những tương quan chân thật với tha nhân. Trí tuệ nhân tạo chắc chắn đã mở ra những chân trời mới cho sự sáng tạo, nhưng đồng thời cũng đặt ra những quan ngại nghiêm trọng về những tác động khả hữu của nó đối với sự mở ra của nhân loại trước chân lý và vẻ đẹp, cũng như đối với khả năng biết ngạc nhiên và chiêm niệm. Việc nhận biết và gìn giữ những gì làm nên đặc tính nhân vị và bảo đảm sự phát triển quân bình của con người là điều thiết yếu để thiết lập một khuôn khổ thích hợp trong việc quản lý những hệ quả của trí tuệ nhân tạo.

Liên quan đến điều này, chúng ta cần dừng lại và suy tư cách đặc biệt cẩn trọng về tự do và đời sống nội tâm của trẻ em và người trẻ, cùng với những tác động có thể có của công nghệ trên sự phát triển trí tuệ và thần kinh của họ. Các thế hệ mới cần được trợ giúp chứ không bị cản trở trên hành trình tiến tới sự trưởng thành và trách nhiệm. Sự an sinh của xã hội tùy thuộc vào khả năng của họ trong việc phát triển các tài năng của mình và đáp lại những đòi hỏi của thời đại cũng như những nhu cầu của tha nhân với một tinh thần tự do và quảng đại. Khả năng tiếp cận lượng dữ liệu và thông tin khổng lồ không thể bị đánh đồng với khả năng rút ra ý nghĩa và giá trị từ đó. Khả năng rút ra ý nghĩa và giá trị đòi còn hỏi một sự sẵn sàng đối diện với mầu nhiệm và những câu hỏi tối hậu của hiện sinh chúng ta, ngay cả khi những thực tại này thường bị gạt ra bên lề hoặc bị chế giễu bởi các mô hình văn hóa và kinh tế thống trị. Vì thế, điều cốt yếu là dạy cho người trẻ biết sử dụng những công cụ này bằng chính trí tuệ của họ, bảo đảm rằng họ mở lòng ra trước việc tìm kiếm chân lý, đời sống thiêng liêng và tình huynh đệ, đồng thời mở rộng ước mơ và chân trời của những quyết định của mình. Chúng ta nâng đỡ khát vọng của họ muốn trở nên khác biệt và tốt đẹp hơn, bởi vì chưa bao giờ như hôm nay, sự cần thiết của một cuộc đổi hướng sâu sắc trong quan niệm của chúng ta về sự trưởng thành lại rõ ràng đến thế.

Để xây dựng cùng với người trẻ một tương lai có thể thực hiện công ích và khai thác đúng đắn các tiềm năng của trí tuệ nhân tạo, điều cần thiết là khôi phục và củng cố sự tự tin của họ vào khả năng của con người trong việc định hướng sự phát triển của những công nghệ này. Một sự tự tin hiện ngày càng bị xói mòn bởi ý tưởng mang tính tê liệt rằng sự phát triển của nó đi theo một lộ trình không thể tránh khỏi. Điều này đòi hỏi một hành động phối hợp và đồng bộ, bao gồm chính trị, các định chế, doanh nghiệp, tài chính, giáo dục, truyền thông, công dân và các cộng đồng tôn giáo. Các tác nhân thuộc những lĩnh vực này được mời gọi cùng nhau đảm nhận một cam kết chung bằng việc nhận lấy trách nhiệm tập thể này. Cam kết này phải đặt lên trên mọi lợi ích phe phái hay lợi nhuận, vốn ngày càng bị tập trung trong tay một số ít người. Chỉ nhờ một sự tham gia rộng rãi, cho phép mọi người, kể cả những người khiêm tốn nhất, đều có cơ hội được lắng nghe với sự tôn trọng, mới có thể đạt đến những mục tiêu lớn lao này. Trong bối cảnh đó, công trình nghiên cứu do Centesimus – SACRU thực hiện là một đóng góp thật sự quý giá.

Các bạn thân mến, xin cảm ơn anh chị em, và tôi khích lệ anh chị em tiếp tục công việc của mình với sự sáng tạo, được hướng dẫn bởi Thánh kinh và Huấn quyền của Giáo hội. Nguyện xin lời chuyển cầu của Đức Trinh Nữ Maria đồng hành với anh chị em, và tôi ban Phép lành cho tất cả anh chị em.

Nt. Anna Ngọc Diệp, OP

Dòng Đa Minh Thánh Tâm

Chuyển ngữ từ: vatican.va