1. Chúa đã giáng sinh trong một hoàn cảnh lịch sử nhiễu nhương

Hơn 2000 năm trước, thế giới không hề yên bình. Đế quốc Rôma thống trị, Vua Hêrôđê cai trị Israel bằng bàn tay sắt máu, dân Do Thái bị nô lệ và mong Đấng Cứu Thế oai hùng giải phóng họ. Xã hội đầy bất công: sưu cao thuế nặng, chiến tranh triền miên, dân chúng nghèo đói bị chà đạp. Chính trong bối cảnh nhiễu nhương ấy, Chúa Giêsu chọn sinh ra ở hang chiên bò ngoài thành Bêlem.

Ngài không đến trong cung vàng điện ngọc, không quân lính hộ tống hay kèn trống nghi thức. Ngài sinh trong hang đá lạnh lẽo, nghèo nàn, giữa đêm khuya, máng cỏ làm nôi, mục đồng nghèo là khách thăm đầu tiên. Ngay sau đó, Thánh gia phải chạy trốn sự truy sát của Hêrôđê. Thiên Chúa chọn đến với nhân loại trong yếu đuối, nghèo khó và bị khước từ.

Tại sao? Vì Ngài muốn nói với chúng ta rằng Thiên Chúa yêu loài người, và từng người chúng ta. Không đợi hoàn cảnh lý tưởng, Ngài đến ngay giữa hỗn loạn, giữa đau khổ, để ôm lấy chính những yếu đuối của con người. Thánh Josemaría Escrivá đã nói: “Mỗi lần Giáng Sinh về, tôi thích ngắm nhìn Hài Nhi Giêsu. Ngài là Tình Yêu của chúng ta.”[1] Chúa sinh ra trong nhiễu nhương để chứng minh rằng Ngài không sợ bóng tối của thế gian; Ngài đến để chiếu ánh sáng của Ngài vào bóng tối đó.

2. Chúa sinh ra trong mọi thời đại hỗn loạn của nhân loại

Qua dòng lịch sử, nhân loại chưa bao giờ thiếu những thời kỳ hỗn loạn. Trong thế kỷ đầu tiên, các Kitô hữu bị bách hại tàn khốc dưới triều đại nhiều hoàng đế, như Nêrô, là người đổ lỗi cho Kitô hữu về vụ cháy Rôma năm 64 sau Công nguyên, sau đó là Trajanus, Decius, Valerianus, và đặc biệt là Diocletianus. Giai đoạn trung cổ được đánh dấu bằng các cuộc khủng hoảng lớn. Đại dịch hạch – Cái Chết Đen – đã tàn phá châu Âu, làm suy giảm nghiêm trọng dân số và làm thay đổi cơ cấu xã hội. Chiến tranh bùng nổ, và quyền lực phong kiến dần suy yếu trước sự trỗi dậy của các quốc gia dân túy. Trong thế kỷ 20, con người chứng kiến và gánh chịu hai cuộc thế chiến, cuộc thảm sát diệt chủng tàn bạo mang tên Holocaust – Shoah, chủ nghĩa vô thần đàn áp tôn giáo. Và vẫn còn những cuộc chiến tôn giáo, nghèo đói, bất công kéo dài qua các thế kỷ.

Nhưng trong mọi thời đại ấy, Chúa vẫn tiếp tục “sinh ra”. Ngài sinh ra trong những cộng đoàn Kitô hữu bí mật, trong những hành động bác ái thầm lặng giữa bom đạn, trong lòng những tín hữu sẵn sàng hy sinh mạng sống để giữ vững đức tin. Ngài sinh ra khi con người mở lòng đón Ngài giữa đau khổ. Mẹ Têrêsa Calcutta, vị thánh của thế kỷ 20, sống giữa Calcutta hỗn loạn và nghèo đói, nơi bệnh tật, chết chóc và tuyệt vọng bao trùm. Mẹ nói: “Mỗi khi bạn để tình yêu của Chúa dành cho người khác thông qua bạn, đó là Giáng sinh… đúng vậy, mỗi khi bạn mỉm cười với người anh em mình và chìa tay ra với họ, đó là Giáng sinh.”[2]

Trong những thời đại đen tối, Chúa vẫn sinh ra qua những con người dám mở lòng, dám yêu thương như Ngài, như Mẹ Têrêsa: “Vào mùa Giáng sinh này khi Chúa Kitô đến, liệu Ngài có tìm thấy một trái tim ấm áp không? Hãy mong chờ Chúa đến bằng cách yêu thương và phục vụ người khác, bằng chính tình yêu thương và sự quan tâm của Chúa.”[3]

3. Chúa vẫn còn sinh ra trong thế giới đầy biến động hôm nay

Năm 2025, thế giới vẫn chìm trong hỗn loạn: chiến tranh dai dẳng, biến đổi khí hậu tàn phá, bất bình đẳng sâu sắc, dịch bệnh lan tràn, khủng bố rình rập, và hàng triệu con người lạc lối giữa cô đơn, trầm cảm, nghiện ngập, tự tử. Công nghệ, dù mang lại tiện ích, lại dễ trở thành công cụ khuếch đại thông tin giả, chia rẽ xã hội, vi phạm đạo đức, thậm chí bị lạm dụng để kiểm soát tâm trí, làm phai nhạt chiều sâu thiêng liêng và tính nhân linh của con người.

Giữa bóng tối ấy, Chúa Giêsu vẫn giáng sinh âm thầm, khiêm hạ như xưa. Ngài không đến trong hào quang quyền lực, nhưng sinh ra trong những hang đá là mái lều của người tị nạn chiến tranh, là căn phòng của người mắc bệnh dịch, là góc phố của kẻ nghiện ngập tuyệt vọng, hay tâm hồn của người cô đơn mê mải tìm sẻ chia trên mạng xã hội.

Chính trong thế giới này, Chúa vẫn muốn sinh ra. Đức Giáo hoàng Phanxicô đã nhắc nhở: “Một thế giới tham lam tiền bạc, khao khát quyền lực và khoái lạc không dành chỗ cho những người bé nhỏ, cho biết bao đứa trẻ chưa sinh, nghèo khổ và bị lãng quên, trên hết là những đứa trẻ bị chiến tranh, nghèo đói và bất công nuốt chửng. Tuy nhiên, chính những nơi đó mà Trẻ Giêsu sẽ đến, trong máng cỏ của sự chối từ và ruồng bỏ.”[4] Đức Thánh Cha nhắc nhỡ rằng Thiên Chúa không dùng quyền lực để thay đổi thế giới, mà dùng sự yếu đuối, sự gần gũi và tình yêu: “Trong máng cỏ ấy, Chúa Kitô được sinh ra, và ở đó chúng ta khám phá ra sự gần gũi của Ngài với chúng ta. Ngài đến đó, đến máng ăn, để trở thành thức ăn cho chúng ta”[5].

Thế giới biến động, nhưng Thiên Chúa vẫn đang gõ cửa, chờ chúng ta mở ra để Ngài giáng sinh trong cõi lòng chúng ta, trong những hành động nhỏ bé: một lời an ủi cho người đang đau khổ, một bữa ăn cùng với người nghèo, một phút cầu nguyện giữa công việc bận rộn. Ngài giáng sinh qua bàn tay nâng đỡ người lạ, qua hành động yêu thương giữa những ganh ghét đố kỵ. Chúa giáng sinh khi con người chọn tha thứ thay thù hận, chọn sự thật thay dối trá, chọn hy vọng thay tuyệt vọng, chọn ánh sáng thay bóng tối thời đại. Thánh Josemaría Escrivá dạy: “Sự thật này nên lấp đầy cuộc đời chúng ta, và mỗi Giáng sinh nên là một cuộc gặp gỡ mới mẻ đặc biệt với Thiên Chúa, khi chúng ta để ánh sáng và ân sủng của Ngài đi sâu vào linh hồn chúng ta.”[6]

4. Chúa luôn giáng sinh trong Giáo hội

Chúa Giêsu vẫn tiếp tục giáng sinh mỗi ngày trong Giáo hội, thân thể mầu nhiệm của Ngài. Ngài sinh ra trong lời rao giảng. Mỗi khi Lời Chúa được công bố trong Thánh lễ, trong những bài giảng đơn sơ, hay trong giờ kinh tối gia đình, Ngài lại được sinh ra: “Ngôi Lời đã trở nên xác phàm và cư ngụ giữa chúng ta” (Ga 1:14). Lời ấy không phải là chữ chết trên trang giấy, nhưng là Lời sống động, mang sức mạnh hoán cải và chữa lành nhiều tổn thương trong cõi lòng con người. Khi chúng ta lắng nghe và đón nhận, Hài Nhi Giêsu lại được sinh ra trong tâm hồn chúng ta.

Chúa sinh ra trong các bí tích, nhất là Bí tích Thánh Thể. Mỗi lần linh mục đọc lời truyền phép, thì Hài Nhi khi xưa trong máng cỏ Bêlem nay giáng sinh cách nhiệm mầu trong bánh và rượu, trở nên Mình và Máu thật sự của Ngài. Khi rước lễ, chúng ta không chỉ nhớ lại Giáng sinh, mà thực sự đón Chúa Giáng Sinh vào lòng mình. Ngài lại sinh ra, không còn trong máng cỏ chiên lừa, nhưng trong “hang đá” cõi lòng chúng ta.

Giáo hội chính là máng cỏ mới của thời đại. Nơi đây, qua lời rao giảng và các bí tích, Thiên Chúa vẫn hạ mình đến với con người yếu đuối, tội lỗi. Ngài không chờ máng cỏ của chúng ta thơm tho rồi mới đến, nhưng Ngài đến để đổ đầy cõi lòng chúng ta bằng những gói quà xinh xắn là hương thơm và vẻ xinh tươi của Trẻ Thơ Giêsu.

Khi chúng ta than dự Thánh lễ, lắng nghe Lời Chúa chăm chú, lãnh nhận Bí tích Thánh Thể với lòng sốt sắng, thì Hài Nhi Giêsu lại được sinh ra trong cuộc đời chúng ta. Thánh Têrêsa Bênêđícta Thánh Giá (Edith Stein) nói: “Ai thực sự coi đó là bánh hằng ngày của mình, thì trong người đó mầu nhiệm Giáng sinh, sự Nhập thể của Ngôi Lời, diễn ra mỗi ngày. Và đây có lẽ là cách chắc chắn nhất để duy trì sự hiệp thông với Thiên Chúa liên tục, để ngày càng sâu sắc và vững vàng hơn trong Thân Thể Mầu Nhiệm của Chúa Kitô mỗi ngày trôi qua.”[7] Như thế, mầu nhiệm Giáng sinh luôn được tái hiện trong Bí tích Thánh Thể, là niềm vui bây giờ và mãi mãi, chứ không chỉ là một kỷ niệm cũ xưa.

5. Chúa sinh ra trong từng khoảnh khắc đời ta

Đây là lễ Giáng sinh riêng tư nhất. Chúng ta cử hành lễ này không chỉ trong nhà thờ, không chỉ trong mùa Giáng sinh, mà trong từng khoảnh khắc cuộc đời. Chúa vẫn muốn sinh ra trong cuộc đời chúng ta khi chúng ta vui mừng vì thành công, khi chúng ta đau khổ vì thất bại, khi chúng ta hân hoan bên gia đình, khi chúng ta chán nản vì cô đơn, khi chúng ta khỏe mạnh hay khi bị bệnh tật hành hạ.

Chúa sinh ra trong những khoảnh khắc ấy, bất kể sáng tươi hay tối tăm. Chúa sinh ra ngay giữa bộn bề, mệt mỏi, mồ hôi và nước mắt của chúng ta. Đức Thánh cha Phanxicô nói: “Trong Chúa Giêsu, Chúa Cha đã ban cho chúng ta một người anh em luôn đến tìm chúng ta mỗi khi chúng ta bối rối hay lạc lối, một người bạn trung thành luôn ở bên cạnh chúng ta…Sự gần gũi của Ngài mang lại ánh sáng nơi có bóng tối và chỉ đường cho những người đang sống trong bóng tối của sự đau khổ… Giáng sinh nói với chúng ta về Đấng đã trở thành một con trẻ để cho chúng ta biết Ngài gần gũi với mọi người, bất kể hoàn cảnh nào” (Tông thư Admirabile Signum, số 3, 4, 10).

Hãy để Chúa sinh ra trong từng khoảnh khắc đời ta, bằng cách hãy dâng lên Ngài những lao nhọc của bổn phận phải làm. Khi đau khổ, hãy để Ngài ôm lấy chúng ta. Khi vui mừng, hãy cảm tạ Ngài. Khi chán nản, hãy chạy đến cầu nguyện với Ngài. Như vậy, đời thường của chúng ta sẽ thành nơi Chúa sinh ra: có thể nghèo nàn, lộn xộn, đầy góc tối hôi tanh, nhưng được Chúa chiếu sáng.

Hãy để Chúa Giêsu sinh ra trong từng khoảnh khắc đời ta, không chỉ trong mùa Giáng sinh, vì mọi lúc mọi nơi Ngài vẫn chờ đợi từng người chúng ta, để mỗi giây phút đời ta đều phản chiếu sự hiện diện khiêm hạ, hiền lành và dễ thương của Hài Nhi Giêsu.

Phêrô Phạm Văn Trung

Nguồn: hdgmvietnam.com

[1] https://escriva.org/en/es-cristo-que-pasa/12/

[2] https://www.thepioneerwoman.com/holidays-celebrations/g44927606/religious-christmas-quotes/

[3] đã dẫn trên

[4] Đức Phanxicô, Bài giảng lễ đêm Giáng sinh năm 2022, tại https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/thanh-le-dem-giang-sinh-nam-2022-gan-gui-ngheo-kho-va-cu-the-49034

[5] đã dẫn trên

[6] Đức Phanxicô, Bài giảng lễ đêm Giáng sinh năm 2024, tại https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/le-dem-giang-sinh-2024—niem-hy-vong